DeFi, Türkçesiyle merkeziyetsiz finans, günümüz finans dünyasına hâkim olan merkezi finans anlayışının bir alternatifidir. DeFi, kripto paraların herkese ulaşma ve paranın demokratikleşme hedefini gerçekleştirmesinde büyük bir adım ama kripto paralarla bir tutulmamalı.

Amacı, halka açık bir şekilde ekonomik ve finansal araçları erişime sunmak olan DeFi, bu hedeflerini blockchain aracılığıyla ortaya koyuyor.  Bu alan her geçen gün güçlenen bir teknoloji. Merkeziyetsiz olmasının temel getirisi, kullanıcıların doğrudan kullanım hakkına sahip olmadığı merkezi finans kuruluşlarında olmayan özgürlük ve hareket alanı. 2021 itibariyle 10 milyar doların üzerinde varlık, DeFi sisteminde değer görüyor. Bu sayı 2016-2017 yıllarından beri katlanarak artmaya devam ediyor. 

DeFi sisteminde, geleneksel finans sistemlerinde var olan borç alıp verme, takas, getiri kazanma gibi birçok hizmet sürdürülmektedir. Merkeziyetsiz finans sisteminde, geleneksel finans sistemine hâkim olan “kredi skoru” kavramı yoktur. Bunun yerini “teminat” tutar. Hiçbir finansal kuruluşa ve çeşitli prosedürlerle uğraşmak zorunda kalınmadan kolayca borç alınıp verilebilir. Borç alma, genel olarak yaygınlanmış oran olan “2/3” teminat oranıyla yapılır. Örneğin, 2 Ether borç almak için en azından 3 Ether teminat bırakılması gerekiyor. Elimizde 3 Ether varsa, neden 2 Ether borç alalım? Bunun cevabı, kripto parayı bozdurmama mantığından geliyor. Diyelim ki arabamız bozuldu ve tamir için paraya ihtiyacımız var, aynı zamanda da elimizdeki Ether’i, değeri zamanla artacağı için bozdurmak istemiyoruz. Burada DeFi yardımımıza koşuyor. Bu sayede hem kripto paraların gerçek dünya kullanımını görüyoruz hem kripto paramızı tutuyoruz hem de likiditeyi sağlıyoruz.

Merkeziyetsiz finans; zamanla yaygınlığını ve kullanım alanlarını arttıracak. Kripto paralar ve DeFi, finansın geleceğine şimdiden ışık tutuyor.

Berat Özmen