Her yıl dünyanın birçok yerinde büyük ilgi duyulan ve merakla beklenen “Black Friday” gününden şüphesiz hepimizin haberi vardır. ABD’de Şükran Günü’nden sonraki ilk cuma gününe denk gelen ve Noel alışveriş sezonunun başlangıcı olarak kabul edilen Black Friday’in hikayesi 1932’lere dayanıyor. ABD’de başlayan bu indirimli alışveriş geleneğinin yıllar içerisinde tüm dünyaya yayılması ise çok da zor olmuyor. Her yıl dünyanın pek çok farklı yerinde Black Friday günü mağazalar önünde uzun kuyruklar olurken pandeminin etkisiyle bu indirimli günde internet üzerinden satışlarda inanılmaz derecede artış olduğu gözlemleniyor. Peki, insanlar tarafından bu kadar büyük coşkuyla karşılanan, markaların inanılmaz kâr ettiği bu cuma neden ‘kara’?
Aslında bu sorunun net bir cevabı olmasa da ortaya atılan birkaç iddia mevcut. Bu iddialardan ilki 1961 yılında Philadelphia’da bu alışveriş günündeki kargaşanın büyüyerek bir krize dönüşmesi. Saatlerce süren trafik sıkışıklığı, mağazalardaki yaralanmalar, gündelik hayatı aksatacak kalabalıklar ve ciddi miktarda artan soygunlar sonucu Philadelphia’daki polis departmanları bu izdihamı kendi aralarında Black Friday olarak kodlamış, daha sonrasında gazete ve dergilerde de bu isimle bahsedilmiştir. İkinci bir iddia ise Wall Street’te çalışan iki iş insanın neden olduğu borsa krizi. İki iş insanı borsadaki değerini arttırmak için ABD’den alabilecekleri kadar altını alıp borsada ani bir değişim yaratmışlar. Bu ani değişimin ülkede yarattığı panik dalgasından gazetelerde Black Friday olarak bahsedilmesi ile bu terimin hayatımıza girdiği de söylentiler arasında.
Black Friday isminin nasıl ortaya çıktığına dair hikayelere değindikten sonra bir de bu çılgın alışveriş gününün Türkiye’de nasıl karşılandığına bakalım. Bir araştırmaya göre Türkiye’de her 100 kişinin 97’sinin bildiği Black Friday gününde yaşanan izdiham diğer ülkelerden çok da farklı değil. Ancak Türkiye’deki firmalar, Black Friday isminin Türk kültürüyle pek uyuşmadığını düşündüklerinden bu indirimli alışveriş geleneğini Efsane Cuma, Mega Cuma, Tekno Cuma, Beklenen Cuma gibi isimlerle karşılıyor. Kara Cuma’yı bu kadar çok üzerimize alınmanın gerekmediğini düşünsem de firmaların bunu bir pazarlama taktiği olarak kullandıklarını anlamak çok da zor değil.
Black Friday hakkında bu kadar konuşmuşken bu seneki tarihini söylemeden sözlerimi tamamlamak olmaz. Bu yıl 26 Kasım Cuma günü gerçekleşecek olan Black Friday’de yaşanacak izdiham için markalar şimdiden hazırlıklarını tamamlamış, milyonlarca alışveriş tutkunu ise istedikleri ürünleri alabilmek için yerlerini almışlardır.
Dilara Alkaya